Step

Op deze pagina staan bespiegelingen, commentaren en columns van Stephan Kraan. De stukjes kunnen overal over gaan en zijn geordend op datum: het nieuwste staat bovenaan. U kunt reageren op deze schrijfsels via het gastenboek. Vermeld wel even het onderwerp.
Alle stukjes van juli: Lichtstandopsteker Reid loodst de Stront naar huis • Kom maar binnen • Ellende • www.shantyfestivalworkum.nl • John Roberts
Na gedane arbeid.... Weblog gaat een maandje met vakantie.
12 juli 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Open vuur terug op historische vuurtoren Workum Lichtstandopsteker Reid loodst de Stront naar huis In de nacht van 25 op 26 oktober 2004 slaan anderhalve meter hoge vlammen van het dak van de vuurtoren van Reid, aan het eind van de dijk bij Workum. Als complete verrassing voor terugkerende schippers van Strontrace, Beurtveer en Vissersschepen brandt er voor het eerst sinds 1880 weer een open vuur als baken bij de ingang van ’t Soal. De brandweer komt er niet aan te pas, want Reid heeft even tevoren het gemeentelijke calamiteitennummer op de hoogte gesteld van zijn geheime plan. Het verhaal van de laatste vuurtorenwachter, ofwel lichtstandopsteker, van de Zuiderzee. Door Stephan Kraan Al jaren is hij van plan om het open vuur terug te brengen op zijn vuurtoren. Nooit komt het ervan. Als initiator en organisator van de Strontrace is Reid al lang gestopt met actieve bestuurwerkzaamheden, toch is het in die week van de Stront altijd druk. Tot vorig jaar. In het geheim laat hij gasfitter Hylke Hettinga uit Heeg een installatie bouwen die op een veilige manier hoge vlammen kan produceren. Pas op het laatste moment informeert hij de organisatie, de gemeentelijke ambtenaren en de burgemeester. De installatie werkt. De vlammen zijn zo helder, dat je aan de voet van de vuurtoren een krant kunt lezen. Een spiegel zorgt ervoor dat enkel het water tussen Hindelopen en Kornwerd beschenen wordt. Het vuur is bij goed zicht tot op twintig kilometer afstand te zien. Als de eerste schippers van de Strontrace de donkere kust van Friesland naderen, ontwaren ze tot hun grote verrassing het heldere vuur. Maar niemand herkent hierin een baken. Tot de marifoon meldt dat Reid een nieuw historisch element aan zijn Strontrace heeft toegevoegd. Vuren op de dijk Als de dijk tussen Workum en Hindelopen in 1643 wordt gebouwd, is meteen sprake van een vuurbaak bij Workum. Een vierkante eiken voet met een ijzeren plaat erbovenop. Het geheel rust op vier hoge houten schoren, met treden om naar boven te kunnen klimmen. Op de ijzeren plaat staat een korf waar het open vuur in wordt gestookt. In die tijd beheren de steden Amsterdam en Enkhuizen de bevuring van de Zuiderzee. In een zigzagvorm branden ‘s nachts vuren op de kust. Ze zijn de bakens die voorkomen dat de schepen, die van en naar Amsterdam zeilen, tegen de dijken varen. In die tijd is bijvoorbeeld de vuurtoren van De Ven gebouwd, achter de dijk tussen Andijk en Enkhuizen. Ook ontstaan de eerste vuurbakens bij Urk en Marken. De vuurtoren van Workum In een krant uit september 1712 staat een aanbesteding voor een huizinghe bij de Workummer vuurtoren op de dijk. Tussen 1643 en 1712 moet de houten baak dus vervangen zijn door een stenen toren van drie verdiepingen. Reid gaat er vanuit dat zijn huisje bij de toren dan in het voorjaar van 1713 is gebouwd. Omstreeks 1880 is het open vuur op de toren vervangen door een olielantaarn. Veertig jaar later is de hele kustverlichting genationaliseerd. De stad Workum besluit echter zelf verantwoordelijk te blijven voor het baken. Naast sluisgeld ontvangt de stad namelijk ook vuur- en bakengeld van de passerende schepen. Dat geld is hard nodig voor het onderhoud van de zeesluis. De olielantaarn is gedoofd in 1932 na de afsluiting van de Zuiderzee. Toen er is bij de vuurtoren een lichtenlijn van twee bakens met gaslichten gebouwd. Elk op een vierpoot van hoekijzers. Overdag staan deze gaslampen op de waakvlam, maar de vuurtorenwachter moet elke avond naar boven klimmen om het vuur te ontsteken. In 1967 komt Reid in het vuurtorenhuisje van Workum. Hij bedient de gasvuren nog zeventien jaar. Twee keer per dag klimt hij in weer en wind omhoog: ’s avonds om de lampen te ontsteken en ’s ochtends om ze te doven. Onderhoud is er niet veel. Af en toe moeten de kousjes gewisseld worden. Maar in de loop der tijd komt hij steeds vaker naar beneden met afgebroken stukken ijzer en vooral ’s winters is de beklimming van de bakens een hachelijke zaak aan het worden. Omstreeks 1984 neemt de provincie het baken over van de stad Workum. De gaslichten worden vervangen door de huidige elektrische lampen op zonnecellen. Reid is daarmee de laatste vuurtorenwachter of lichtstandopsteker van de Zuiderzee. Nieuw vuur Na 140 jaar heeft Reid het open vuur nogmaals ontstoken. Niet van hout maar van houtgas, zoals hij het propaangas noemt. Deze eerste keer is het nog een tijdelijke constructie. Inmiddels bouwt de gasfitter een permanente gasinstallatie met een grotere en betere vlam. Zo kunnen de schepen van de Stront, de Beurt en de Visserij, ook in de toekomst, via het open vuur op de dijk van Workum de thuishaven vinden. reageer
10 juli 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Kom maar binnen Druk, druk, druk. Uren en dagen achter het scherm en weblog blijft maar tevergeefs schreeuwen om aandacht. De oorzaak ligt nog steeds in het vervolmaken van de website van het Internationaal Shantyfestival Workum. Foutjes herstellen, nieuwe ideeën toepassen en nu dan de sitepromotie. Talloze aanmeldingen maken om de site vermeld te krijgen op andere websites. Wat heb je immers aan webpagina's die niet bezocht worden? Zat heel shantyminnend Nederland bovendien niet te wachten op informatie over het festival van 2005? Spam is vervelend, ook van vrienden. Een aanmoediging om iets te doen of te laten; daar zit niemand op te wachten. Helemaal niet als het om weer een nieuwe website gaat, met nog meer informatie. Het web zit al zo boordevol. Toch heb ik ondanks deze bezwaren alle contactpersonen van mijn outlookbestand gisteravond gemaild met de vraag om even te komen kijken naar die site van het shantyfestival en natuurlijk naar mijn eigen site. Het helpt. Het aantal bezoekers schiet omhoog. Mailtjes van uit het oog verloren kennissen komen binnen. -welkom allemaal!- Tijd dus voor een nieuw stukje. Al is het maar kort, want vink en koolmees roepen dat de zon schijnt. En zonnestralen zorgen voor blijdschap en vrolijkheid. Ook bij de webschrijver die stoelen en koffie tekort komt voor het stijgend aantal bezoekers op zijn feestje. reageer
7 juli 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Ellende Nog één nachtje werken dan zijn de negen nachten op een rij voorbij. Om drie uur, nauwelijks wakker, gaat radio Tour aan. Even luisteren of de Dekkers en Kroons in Frankrijk al wat leuks ondernemen. Al gauw blijkt dat er in Londen een drama is gebeurd. Op tv doen de NOS, BBC en CNN doorlopend verslag. Een uiteengereten rode dubbeldekker, beelden uit de metro opgenomen met een mobieltje, straten vol brandweerauto's en ambulances, gewonden in zilverfolie liggen op brancards. 2 doden, meldt Teletekst. Op CNN zijn het 45 en wel 1000 gewonden. Een moslimsite claimt de aanslagen. Om kwart voor vier benadrukt de BBC dat er totaal geen paniek is in de straat en dat de politie veel gebied alweer heeft vrijgegeven. Het normale leven komt weer op gang. Dan volgen cijfers en verhalen van ooggetuigen. Een oproep: blijf zitten waar je zit en verroer je niet. Op de Belgische en de Duitse zenders fietsen ze in de regen. Een update vertelt dat er vanaf negen uur plaatselijke tijd, vanmorgen drie explosies in metrotunnels zijn geweest en eentje in de bus. De gebruikelijke chaos, paniek en wilde speculaties volgden, maar al gauw kregen hulpdiensten greep op de situatie. Nu gaan de eerste treinstations weer open, maar scholieren kunnen niet naar huis. Op Nederland 2 zitten Twan Huys en enkele deskundigen aan de tafel. Ze praten en praten. Een Arabist meldt dat Al-Jazeera de berichtgeving uit London heeft vervangen door de executie van de ontvoerde nieuwbakken Egyptische ambassadeur in Irak. Een mailtje komt binnen. Een vriendin zit in de problemen. Ze is te emotioneel om te schrijven of om te bellen, waarom dit is. Ik bel. Ze kan er niets over zeggen, maar even later komt het toch. Als jonge moeder voelt ze iets voor iemand anders dan de vader. Het overkomt haar voor het eerst. Ze heeft hem zelfs gezoend. Nu is de strijd in haar binnenste en met haar omgeving ontbrandt. Hoe eerlijk moet je zijn. Waarover wel, waarover niet. Huilend vertelt ze zichzelf bijna crimineel te vinden. Emoties overstromen haar zo georganiseerde leventje. We praten en praten; tot haar kind om aandacht vraagt. Het is ineens half zes. Er zijn er officieel 33 doden en 300 gewonden gerapporteerd. Nog steeds dezelfde beelden op Nederland 2, de BBC en CNN. Op België en Duitsland is het fietsen afgelopen. De Belg Boonen hield zich rustig, onze Kroon deed het prima maar won niet. Het is geen vrolijke middag. reageer
4 juli 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Weblog doet het even rustig aan met verhaaltjes, maar werkt niet minder hard. En wat doet ie dan? Kijk op www.shantyfestivalworkum.nl. reageer
1 juli 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. John Roberts Afgelopen weekend openden de folkzangers John Roberts en Tony Barrend het 25ste Old Songs festival in Voorheesville in New York State. Sinds 1969 zingen de twee Engelsen samen. Ze werden beroemd door hun krachtige en energieke optredens. Hun repertoire strekt zich uit van Engelse ballades tot shanties, sociale liederen en werkliederen. Als folkloristen hebben ze bovendien onwaarschijnlijk veel kennis, die ze gretig delen met hun publiek. Meer dan dertig jaar geleden trokken ze naar Amerika. Daar zijn ze nog steeds zeer gewaardeerd in de folkscene en graag geziene gasten op festivals. John Roberts speelt concertina, gitaar en banjo. Hij treedt ook op als soloartiest en maakt deel uit van Ye Mariners All. Met Tony Barrend heeft hij echter de meeste successen geboekt. Het zit ze echter niet mee. Tony Barrend lijdt al geruime tijd aan Multiple Sclerose en is aangewezen op een electrische rolstoel. Hij moet steeds vaker optredens met John annuleren. Tijdens het Old Songs festival, een week geleden, werd John Roberts onwel. In het ziekenhuis werden drie dichtgeslibde aders in zijn hart gevonden. Vandaag gaat hij onder het mes voor een driedubbele bypass. Tijdens mijn laatste bezoek aan New York, heb ik John Roberts beter leren kennen. Al jaren kruisen zich onze wegen op de diverse shantyfestivals. Nu hadden we twee weekenden samen; en met name tijdens het Mystic Seaport Festival trok ik veel met hem op. We deelden het logeeradres. Ik denk vandaag aan hem en hoop dat hij snel weer hersteld. John Roberts in Mystic Seaport drie weken geleden in een shirt van het Old Songs festival 2004. reageer
Ga terug naar boven of lees verder in het archief.