Step

Op deze pagina staan bespiegelingen, commentaren en columns van Stephan Kraan. De stukjes kunnen overal over gaan en zijn geordend op datum: het nieuwste staat bovenaan. U kunt reageren op deze schrijfsels via het gastenboek. Vermeld wel even het onderwerp.
Alle stukjes van september: • Arbeidersangst • Sterven in Manhattan • Uit het ritme • Statistieken • Rita • Grensverkeer • Tukkerbal • Akseli Gallén Kallela • Erik en Anna • Bushbush • De torens brandden • Maritima • Spannende data • Spansen • Zondagsbrom • Introspectie • New Orleans Blues • Sluipmoordenaars
28 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Arbeidersangst Al twintig jaar lacht men mij uit als ik beken dat mijn stulpje, een gehuurd stulpje is. 'Men' staat in dit geval voor menig aangetrouwd familielid, enkele vermogende vrienden en vooral veel collega's. Ik twijfelde ook vaak. Vooral als ik de vrijstaande villa's, historische boerderijen of herenhuizen van mijn leeftijdsgenoten mocht bewonderen. Onroerend Goed blijkt de laatste twintig jaar een hele groeizame spaarpot. Wie regelmatig op het juiste moment shopte en hopte naar een groter en nieuwer huis, woont nu riant zonder al te hoge woonlasten. Achteraf is het dan ook reuzendom geweest om altijd maar weer financiële beren op de weg te zien, wanneer ik me liet verleiden om toch naar een koopwoning te kijken. Punctueel berekende ik elke spijker die kon breken en elke spat verf die nodig was voor het onderhoud. Angstvallig wees ik naar de diepste dalen die de huizenmarkt ooit vertoonde. En welke baan biedt zekerheid voor het leven. Kortom ik bleef zitten waar ik zat en deed het niet. Mijn arbeidersafkomst zit in mijn genen en huizen kopen is niet voor ons slag mensen weggelegd. Nou is er aan mij weinig te ontdekken wat je met het woord 'arbeider' kunt associëren. Met mijn vaste baan in de verpleging is er geen enkele sprake van eelt op de handen of versleten gewrichten door zware lichamelijke arbeid. Er is altijd brood op de plank en er staat een mooie auto voor de deur. Het zwoegende leven van mijn ploeterende, vaak werkloze, voorouders is aan mij voorbijgegaan. Toch zit het in mijn genen: een huis kopen doen wij arbeiders niet. Maar vandaag is alles anders. De kogel is door de kerk. Het juk van een hypotheek om mijn nek. De last van het dagelijks onderhoud op mijn schouders. Een mooie woning in het groen is mijn prooi. Tuintje voor, tuintje achter. En op de fiets naar de baas. Fietsen. Dat is lang geleden. Dat is van vroeger toen ik nog werkloos was en een arbeider dacht te zijn. reageer
27 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Sterven in Manhattan H. trekt opgelucht de deur achter zich dicht. Zijn cardioloog was duidelijk: niets aan de hand. Hij is een kerngezonde man van 74 jaar. Hij wist het wel. De jaarlijks terugkerende check up is voor hem routine. H. is energiek en staat midden in het leven; een beetje zwaar, maar daar heeft hij zelf geen last van. Op het stoepje kust hij zijn derde vrouw gedag. Zij gaat alvast naar hun appartement om koffie te zetten, terwijl hij een ommetje maakt. H. heeft een afspraak met zijn tweede vrouw. Hij heeft haar jaren niet gezien, maar er spookt altijd nog een onbeantwoorde vraag in zijn hoofd. Sinds kort is hij weer on speaking terms en nu heeft hij een afspraak. Mijmerend loopt hij door de straten van Manhattan. Hij woont er al zijn hele leven, en de hectiek van razende taxi's en halfrennende zakenlui past hem als een maatpak. Sinds zijn pensioen hoeft hij echter geen status meer te ontlenen aan een overvolle agenda, het altijd te laat komen en het klagen over de stress van het dagelijks bestaan. Hij kijkt omhoog naar het Chrysler Building; hier leefde hij zijn leven als anoniem verzekeringsagent. Dan zakt hij door zijn knieën. Dood. Nietsvermoedend neemt ze de telefoon op. Politie. Of ene H hier woont. Het nieuws dreunt door haar kop. Hij komt niet thuis, nooit meer. Ze gelooft het niet, de dokter had het immers gezegd. Ze vraagt een vriendin om langs te komen. Dan breekt haar hart. Tranen golven en alles doet pijn. Het kleine appartement krimpt en verzwelgt haar. Zijn jassen op de kapsok, de schoenen bij zijn stoel, zijn pyjama op het bed. Zijn foto aan de muur, zijn kopje op tafel, zijn koffie in de pot. Pas na uren huilen, belt ze zijn zoon. De zoon van zijn eerste vrouw. Je vader is dood. Ze weet dat hij haar haat. Altijd al. Ze weet dat ze het er ook naar gemaakt heeft. Ze wilde zijn vader voor zichzelf, zonder verleden. Zelfs toen zijn jongste dochter stierf, onthield haar ijzeren jaloerse pantser hem van echte rouw. Met pijn in het hart liet zij hem naar de bruiloft van zijn oudste dochter gaan. Haar aandeel in het minieme contact met zijn kinderen uit dat eerste huwelijk was groot. En zij wist het. H ligt al twee dagen in het mortuarium van het ziekenhuis. De littekens van de autopsie zijn weggestopt onder het overhemd dat hij droeg toen hij op straat viel. Er is nog niemand wezen kijken naar het lijk in koelcel. Zijn zoon wacht achter de deur als zijn oudste dochter de koude ruimte binnentreedt. Ze komt niet om gedag te zeggen. Ze moet hem identificeren. Ze huilt en durft nauwelijks te kijken. Ze haat de dood. Er is niets wat haar grotere angst inboezemt. De dood is duivels. Enkele uren later glijdt het lijk de oven in. Noch zijn eerste, noch zijn tweede noch zijn huidige vrouw hebben het levenloze lichaam gezien. Geen familie, geen collega's, geen vrienden, geen afvaardiging van de kerk. De identificatie moest; dat is de wet. Anders was er helemaal niemand geweest. Meteen na de identificatie is er de confrontatie. De derde vrouw ontvangt de kinderen. Die hebben immers recht op enige nalatenschap. Na twee dagen huilen, is het bovendien tijd om de herinnering minder knellend te maken. Zijn spullen moeten weg. Vooral de spullen die haar altijd al dwars zaten. Spullen van voor haar tijd. En misschien passen zijn maatpakken wel om de schouders van de man van zijn dochter. Ze wil zijn dagelijkse plunje niet meer zo dominant om zich heen. Ze wil hem niet meer zien en niet meer ruiken. Hij is dood en zij moet verder. De memorial is na het weekend. Dan kan de kennisgeving nog mee in de zondagsuitgave van de kerkkrant. Zo komen al zijn vrienden en kennissen te weten dat hij stierf. Bovendien hebben ze tijd genoeg om een uurtje vrij te plannen in hun overvolle agenda's. Voor een afscheid vol mooie woorden, liefde, eerbied en respect. Dinsdagmiddag om 1 uur. reageer
25 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Uit het ritme Enkele keren per jaar verschijnt er een publicatie waarin duidelijk wordt dat het doen van nachtdiensten ongezond is. Meestal betreft het onderzoeken bij mensen die wisseldiensten doen, waarvan de nacht een onderdeel is. Over de gezondheid van vaste wachten is weinig bekend. Ik ben vaste wacht en werk zeven-op-zeven-af, oftewel week-op-week-af. Het schijnt dat omschakelen van een dag- naar een nachtritme en vise versa, vijf dagen kost. Dat betekent dat ik op vier dagen in de twee weken na, altijd een jetlag heb. Gapen en uitrekken is mij dan ook niet vreemd. Dat is echter niet waarover de onderzoekers zich zorgen maken. Verstoring van het bioritme betekent een heel scala aan lichamelijke veranderingsprocessen in het lichaam. Zo is de hormoonhuishouding in de war en de lichaamstemperatuur lager. Zelfs de beste slapers onder de nachtdiensten slapen overdag niet half zo diep en lang als ze 's nachts zouden doen. Ze eten onregelmatig, bewegen minder en zien nauwelijks de zon. Boven de veertig wreekt zich dit levenspatroon. Volgens onderzoekers hebben nachtdiensten een grotere kans op maag en darmklachten, op borst- en prostaatkanker en op aandoeningen aan hart- en bloedvaten. Bovendien zijn nachtdienstwerkers psychisch labieler, hebben concentratieproblemen en zijn sneller slachtoffer van een burn out. Ik ben vijfenveertig en doe dit al dertien jaar. Help. reageer
23 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Statistieken Ergens in de afgelopen week passeerde de teller op de homepage van deze website de duizend. Voor een anders bijna werkloos journalist geeft dat een prettig gevoel. Maar tegenwoordig slaan de meeste bezoekers de homepage over, en gaan direct naar de weblogpagina. Er moeten dus veel meer bezoekers zijn. En dat blijkt ook wel uit de statistieken van de server. Deze site startte in mei 2004. Het eerste jaar kwamen er 192 bezoekers. In mei 2005 begon het weblog. Meteen al vonden die maand 230 mensen de weg naar de bijna dagelijkse stukjes. Ook in juni en juli lag het aantal ongeveer rond die 230. In augustus verdubbelde het aantal bezoekers naar 554. Met nog een week te gaan staat de teller van september op 521. In totaal zijn dat 1953 bezoekers; en sinds mei 1761. Dat zijn er 700 meer dan de teller op de homepage aangeeft. Mensen vinden hun weg dus meer en meer rechtstreeks naar de verschilende pagina's. Gisteren had de site een nieuwe topscore met 50 bezoekers. En zo gebeurt het dat ergens in de komende twee weken dat het aantal bezoekers over de tweeduizend schiet. Dat is te vergelijken met de oplage van een huis-aan-huisblad in een landelijke regio. Helemaal niet gek dus. Maar hoeveel mensen lezen nu het weblog? Om de juiste telling te kunnen doen, staat vanaf vandaag in de zwarte kolom links een paginateller. Hoe betrouwbaar deze telling is, blijft echter ongewis. In de digitale wereld is één en één niet altijd twee. reageer
22 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Rita De Verenigde Staten krijgen eerdaags weer een dame op bezoek. Een uiterst winderige dame, die de straten zal overstromen met haar tranen. De kranten staan er bol van, want Rita jaagt iedereen de stuipen op het lijf. Ze behoort namelijk tot de zwaarste categorie. Zouden de VS deze nieuwe destructieve draaitol naar onze Minister van Vreemdelingenzaken en Integratie genoemd hebben? Het zou maar zo kunnen: onze Rita ramt ongegeneerd als een olifant door de porseleinkast van barmhartigheid. Ze jaagt armen en gekleurden de straat op. Waar Rita verschijnt, slaat de angst toe. Daar vlucht de vluchteling. Helemaal nieuw is het niet om tropische stormen te vernoemen naar beroerde politici. Aan het eind van de negentiende eeuw gaf de Australische meteoroloog Clement Wragge cyclonen namen van politici. Politici die hij totaal niet mocht. Hij beschreef het uiterlijk, het gedrag en de vernietigende eigenschappen van een cycloon, in termen die overeenkwamen met die van de betreffende politicus. Op zich drukte hij zich nog voorzichtig uit. Zo veranderde de cycloon telkens weer van standpunt; veroorzaakte hij leed, verdriet en rottigheid; vertoonde hij instabiel gedrag of zwabberde doelloos rond. In het geval van Rita kunnen Amerikaanse meteorologen -als ze onze minister in gedachten nemen- nog wel even vooruit met het bedenken van mooie superlatieven over ellende die komen gaat. We hebben bovendien in verband met de toename van de hoeveelheid stormen, nog een heel kabinet vol met kandidaten ter naamgeving van orkanen, hurricanes en cyclonen. Als Femke Halsema dan het weerbericht gaat doen, komt het vast nog wel goed met Amerika, en met Nederland. Lang leve het broeikaseffect. reageer
21 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Grensverkeer In de nacht van dinsdag op woensdag is het van 2 tot 6 goed toeven op Radio 1. Mattie Poels en Bart Vonk presenteren om en om het VPRO programma Grensverkeer. Ze typeren het programma zelf als een 'muziektransit van meer of minder moeilijk thuis te brengen klanken uit uiteenlopende richtingen'. Dit is bijvoorbeeld folk-, jazz-, wereld-, volks- en filmmuziek. Vaak behandelt de uitzending in het eerste uur een thema, een evenement of een land; het laatste uur is ingeruimd voor artiesten uit Nederland. Op 5 oktober in aflevering 40 zal Mattie Poels uitgebreid stilstaan bij het Internationaal Shantyfestival Workum. Hij zal muziek draaien van Johnny Collins en Jim Mageean en natuurlijk van The Johnson Girls. Voor wie niet slapen kan. reageer
16 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Tukkerbal Het is druk in Enschede. In de regen staan enkele honderden -vooral studenten- te wachten op de markt, waar Ilse de Lange gaat zingen. Een paar straatjes verderop is het popcentrum Atak. Daar heeft punk en hiphop voor één avond plaats gemaakt voor doedelzak, draailier en harmonica. Iets minder dan honderd die hards van 's lands Bal Folk scène zijn afgekomen op de groepen EmBrun uit België, La Machine uit midden Frankrijk en Naragonia uit België. Het Bal Folk van Enschede luistert naar de naam New Folk Party. Een portier in pak scant de langharige jongens met vlasbaardje en sandalen. De meisjes dragen rokken; slechts zelden make up. Het is schoon in de geheel zwartgeverfde poptempel, waar het normaal blauw staat van de hasjrook en stinkt naar gemorst bier. De dansvloer is klein, geen probleem bij een avond pogoën, waarbij hanenkammen ritmisch op en neer, en tegen elkaar, springen. Iets lastiger is het wanneer circles en bourées op het programma staan. De blote voetjes gaan al van de vloer nog voordat EmBrum de eerste tonen speelt; de pauzemuziek is voor sommigen onweerstaanbaar. Als de vijf jonge Belgen echter los gaan, is het meteen dringen op de dansvloer. De wervelende dansmelodieën zijn bij de muzikanten in goede handen. Ze spelen met hart en ziel. Hun instrumenten: knopaccordeon, draailier, harmonica, doedelzak, bas en drum. Daarmee kiest de groep voor een redelijk traditionele aanpak. Stevige volle nummers worden afgewisseld met kleine en gevoelige melodieën. Alles strak en uiterst dansbaar gespeeld. En zo hoort het voor een bal folk band. Vooral het Belgische deel van het enthousiaste publiek gebruikt de pauzemuziek om zich in de kijker te dansen. In een intrigerend bewegingsspel draaien ze neus aan neus, met ingewikkelde sensuele acrobatiek in elkaar. De ogen steeds strak gericht op die van de ander, het gezicht onbewogen maar uitdagend flirtend. Om twaalf uur begint La Machine. De groep speelt traditionele muziek uit midden Frankrijk met een Afrikaanse tint. Dat komt vooral door de zanger Julien Barbances die dit met zijn zwarte hoofdtooi en magere donkere gelaat benadrukt. Hij bespeelt een enorme doedelzak, maar kan ook op gitaar en viool uit de voeten. Ook zijn ietwat vreemde hoge stem en de keuze van de liedjes hebben onmiskenbaar Afrikaanse invloeden. De zangnummers zijn erg prettig in de stroom dansmelodieën. Wat meteen opvalt is de enorme lichtblauwe draailier van Gregory Jolivet. Het is een modern instrument en Jolivet mag het met trots bespelen, want hij toont zich een meester. De percussie bestaat uit bongo's, een Djembee en bekkens. Ogenschijnlijk zonder moeite ondersteunt Marc Riou in razend tempo de harmonieën van draailier en doedelzak; zonder ook maar een moment dominant te worden of een klap te veel te geven. Die perfecte ondersteuning geldt ook voor de contrabas van Jean-Laurent Cayzac. Hij speelt als een razende zonder echt op te vallen. De concentratie, passie en betrokkenheid van de muzikanten bij de muziek, bij elkaar en in contact met het publiek is groot. Het geeft veel energie, ook als de wervelende dansmuziek wordt teruggenomen en overgaat in een lied of een zachte wals. Dit eerste optreden in Nederland behoort zeker niet het laatste te zijn. Als de informatie op hun website klopt was dit echter het eerste optreden na Saint- Chartier; een groot folk festival dat halverwege juli in centraal Frankrijk plaatsvindt. Zou de groep zo weinig spelen? Dan heeft de folkclub Twente hun huiswerk des te beter gedaan, want La Machine is top. De cd Les Rodeurs is nieuw. Niet zelden valt een cd tegen als de groep live zo van het podium spettert. Dat geldt niet voor Les Rodeurs. De zorgvuldigheid waarmee La Machine hun podiumact verzorgt, is terug te vinden op de cd. Dat is maar goed ook als ze maar zo zelden te bewonderen zijn. De New Folk Party in Enschede wordt afgesloten door de groep Naragonia. Deze bestaat uit enkele leden van Embrun en La Machine. Zij spelen volgens de beschrijving 'hemelse subtiele dansmuziek voor in de kleine uurtjes'. Ongetwijfeld is het een nieuwe uitdaging voor de vrolijke vrije pauzedansers. Het optreden begint na tweeën maar is helaas door uw schrijver gemist; het was bedtijd voor de oude man. reageer
14 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Akseli Gallén-Kallela De aankondiging is wat vroeg. Op 16 december 2006 opent in het Groninger Museum een bijzondere tentoonstelling. Een deel van de werken is eerder te zien in Gemeentemuseum van Den Haag. Daar staat over een maand de Finse kunst van rond 1900 centraal. Werk van de schilder Akseli Gallén-Kallela is daar te zien, maar de kunstenaar krijgt in Groningen een solotentoonstelling. Axel Gallén, zo heette hij bij zijn geboorte in 1865. De toevoeging Kallela heeft hij zich aangemeten, toen hij het Finse epos de Kalevala van illustraties voorzag. Dit zijn prachtige monumentale schilderijen waarmee hij internationaal indruk maakte op de wereldtentoonstelling van Parijs in 1900. Daar vierde hij twintig jaar eerder al successen als impressionistisch schilder. Gallén maakte deel uit van een progressieve Finse nationalistische kunstenaarskring, waarin ook de componist Sibelius zat. De groep liet zich inspireren door de Karelische Kalevala. De beweging stond aan de basis van onanfhankelijk Finland, nadat het eeuwenlang, door eerst de Zweden en later de Russen, was overheerst. Waarom ik dit hier vertel? Drie jaar geleden deed ik voor het vak Geschiedenis research naar Karelië, een landstreek in het hoge noorden tussen Finland en Rusland. De 3000 jaar oude volkspoëzie in de oude taal van Karelië leidde via een heel boeiend verhaal naar het ontstaan van Finland. Zo ontdekte ik Akseli Gallén-Kallela. Op de website van het Fins museum Ateneum in Helsinki stonden de romantische naturalistische werken van Gallén. Ik was er enorm van onder de indruk en bestelde het overzichtsboek. Het verhaal en het werk van Gallén is fascinerend. Wat zou het toch prachtig zijn om deze werken in het echt te zien en wellicht zijn huis in de Finse rimboe te bezoeken. Want ook dat is tegenwoordig een museum. Helsinki is echter niet naast de deur. Het Groninger en het Drents museum vierden in dezelfde tijd grote triomfen met tentoonstellingen van onbekende schilders uit Rusland en omstreken. Mijn nieuwe Finse liefde paste duidelijk in deze traditie. En zo vatte ik het plan op om met de musea in gesprek te gaan om de schilderijen van Axel Gallén naar Nederland te halen. Helaas had ik het veel te druk met de volgende en volgende opdrachten voor de School voor Journalistiek. Even dreigde van uitstel, afstel te komen. Maar nu lijkt mijn droom ineens werkelijkheid te worden. De Vloek van Kullervo, De Verdediging van Sampo en De Moeder van Lemminkäinen komen naar Groningen. Mooi wark! Lees hier om meer te lezen over Akseli Gallén Kallela, Karelië, de Kalevala en de kunstenaarskring die aan de basis van de Finse onafhankelijkheid stond. reageer
13 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Erik en Anna Het Friese jacht de ‘Anna’ is ongeveer het tweehonderdste eikenhouten schuitje dat Erik Slagmoolen (54) gebouwd heeft. Op zijn vierde stond hij bij scheepsbouwers in het gehucht Woerdense Verlaat (ZH) te kijken en wist het toen al zeker: ik word later scheepsbouwer. Slagmoolen heeft nu achter zijn huis in Andijk een kleine werkplaats, waar hij vooral Jollen en roeiboten maakt; en Tjotters, Boeiers en Friese jachten restaureert. Bescheiden, gedreven en een feilloos fotografisch geheugen kenmerken zijn persoonlijkheid. Het bedrijf houdt hij bewust kleinschalig en levert kwaliteit tot in het kleinste detail. Zijn gedegen historische kennis en ongeëvenaarde vakbekwaamheid spreken uit elk spaander van de ‘Anna’. Klik hier en lees alles over deze buitengewoon bijzondere botenbouwer, en volg de bouw van het Fries jacht de 'Anna'. reageer
12 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Bushbush Vandaag gaat de War on Terror zijn vijfde jaar in. Lange tijd kreeg Bush brede binnenlandse steun voor alles wat hij in het kader van deze oorlog verzon. Als hij niet oppast vindt hij in dit vijfde jaar echter zijn Waterloo c.q. Watergate. Bush kraait natuurlijk nog steeds victorie. Na 9/11 was iedereen ervan overtuigd dat Amerika vroeger of later opnieuw getroffen zou worden door een grote aanslag. Dat is niet gebeurd. Uiteraard is dit volgens Bush de verdienste van alle nieuwe maatregelen die hij genomen heeft. Een ander succes is dat veel kopstukken van Al Qaeda vermoord of gevangen zijn gezet en twee met de duivel heulende regiems zijn weggevaagd. De keerzijde van zijn beleid is vanaf de eerste minuut door de rest van de wereld uitgebreid belicht. Alleen drong het maar niet door tot de Amerikaanse bevolking zelf. Er was een andere grote ramp voor nodig om de meeste Amerikanen te laten inzien dat ze met Bush een foute keuze gemaakt hebben. Nog geen jaar geleden kozen ze Bush opnieuw tot machtigste man op aarde. De conservatieve winst was overtuigend. Nu zijn de polls vernietigend. Een enkele optimistische poll houdt het op 53 % steun voor Bush, de meeste andere zitten beneden de 40%, een historisch dieptepunt. De trage en inadequate reactie op de gevolgen van Katrina heeft de ogen blijkbaar geopend. Het laat de President niet helemaal koud, getuige zijn derde bezoek aan het rampgebied vandaag. Zijn feel good offensief is echter weinig geloofwaardig. Zelfs de anders zo loyale pers blijft kritisch. Powell strooit ook nog wat zout in de wen strooit, door zich in het openbaat te schamen voor de valse feiten die hij in de VN presenteerde om de oorlog in Irak te rechtvaardigen. Het is echter te laat. Bush is nog drie jaar president en gaat gewoon door met het verstevigen van Gods hand op aarde. Zo benoemt hij ongetwijfeld een aartsconservatief mannetje op de plek van de overleden opperrechter Rehnquist. Wat dat betekent werd bijvoorbeeld twee dagen geleden duidelijk. Het federale hof van Richmond in Virginia deed uitspraak in een zaak tegen de Amerikaan José Padilla. Deze zit al drie jaar gevangen, zonder aanklacht en zonder enige vorm van proces. Het hof bepaalde dat deze situatie oneindig lang mag duren. De uitspraak geldt voor iedere staatsburger die beticht wordt een 'vijandig strijder' te zijn. Levenslange opsluiting zonder aanklacht of proces is in strijd met de meest fundamentele mensenrechten. Toch gebeurt het en geen Amerikaan lijkt het te beseffen. De rest van de wereld trouwens ook niet, want dit bericht was nergens te vinden. Het ging ten onder in de giftige golven van New Orleans. Bush drijft daar vandaag ook rond. Hij mag wel uitkijken. Waterloo, Watergate; what's in the name. Het blijft water, giftig water. reageer
11 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. De torens brandden "We hoorden en voelden de eerste inslag. Het leek op onweer, maar het was een prachtige dag. Tussen het tweede en derde uur zagen we door het raam in de trappengalerij de brand in de eerste toren van het WTC. Het enorme gat, het vuur en de rookwolken waren onwezenlijk dichtbij. Ik kon niet blijven kijken, want ik moest naar gym. Ik wilde ook niet meer naar buiten kijken, één keer was genoeg.", aldus Jesus Morales (17 jaar) uit de examenklas van de Cobble Hill High School in Brooklyn, drie maanden na de ramp. Ga vier jaar terug in de tijd en lees: De torens brandden, maar de lessen gingen door. reageer
10 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Maritima Marita Kruijswijk, Marian Nesse en Stephan Kraan vormen samen het folktrio Maritima. De groep brengt een gezellig Nederlandstalig programma met traditionele refreinliederen over de zee. Maritima kenmerkt zich door krachtige driestemmige zang met een vleugje accordeon en een toefje fluit. Bekende en onbekende traditionele Nederlandse shanties en ballades vormen de kern van het repertoire. Shanties zijn werkliederen die de matrozen vroeger zongen bij het hijsen van de zeilen, het lichten van het anker of leegpompen van het schip. Was het werk gedaan, bezong het varensvolk lief en leed in spannende, droevige of vrolijke ballades. Het repertoire van Maritima is veelal afkomstig uit oude liedbundels of archieven, maar af en toe staat ook een nieuw geschreven lied op het programma. Een concert van Maritima is meer dan alleen maar luisteren. De refreinliederen liggen lekker in het gehoor en niet zelden doet het publiek enthousiast mee. Maritima is geschikt voor concerten, havenfestiviteiten, folk- en shantyfestivals. Marita en Marian vormen al jaren het duo Marianta dat historische volksmuziek brengt. Daarnaast maken ze deel uit van de folkgroepen Mare Magenta, Kat yn ’t Seil en Kajto. Beiden bestuderen en vertolken al bijna dertig jaar traditionele Nederlandse volksmuziek. Shantyzanger Stephan Kraan zong twaalf jaar bij het gezelschap Liereliet. Liereliet en Kat yn ’t Seil maakten samen vier cd’s met oude en nieuwe Nederlandse shanties en dansmelodieën.  reageer
9 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Spannende data De associatie die wij hebben bij belangrijke data is veranderd. Iedereen weet meteen wat er is op 5 december, op 4 mei of op 11 november. De herkenning gaat gepaard met een gevoel van gezelligheid, stemmigheid of ontroering. We schrikken nooit van zo'n datum en we worden ook niet bang; op stoute kindertjes na. Als we deze data schrijven als 5/12, 4/5 of 11/11, zeggen ze ons niets. Sinds Al-Qaeda ons gemeenschappelijke geheugen is binnengedrongen, kennen we die schrijfwijze maar al te goed. Op 11 september 2001 keken we allemaal CNN en namen onze eigen nieuwsbrengers de schrijfwijze 9/11 over. Al gauw werd dat 11/9 omdat dit herkenbaarder is als Nederlandse notatie. Zo weten we ondertussen dat 11/3 voor Madrid staat en 7/7 voor Londen. Elk van die data vervult ons met afgrijzen en horror. En telkens als er een 'mooi' rond getal nadert, denken we onwillekeurig, een beetje bang, dat er misschien wel ergens, iets vreselijks gebeurt. Dan denken we niet aan een tsunami 26/12 of aan Kartrina 29/8. Een beetje meer houden we rekening met een politieke moord. Maar de dood van Van Gogh was niet zozeer op 2/11 alswel op 2-11-2004, mét jaartal natuurlijk. Bij Fortuyn idem dito; 6 mei 2002. Nee, bij de schrijfwijze met de schuine streep zonder jaartal, denken we aan terreuraanslagen van Al-Qaeda. Vandaag is het 9/9, twee dagen voor 11/9. Die data liggen een beetje kort bij elkaar, te kort. Dus gebeurt er waarschijnlijk niets, hoewel? reageer
5 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Spansen De grote hype in de folkscène en het studentenleven bij onze zuiderburen is het Bal folk. Grote groepen vooral jongeren hupsen wild in het rond op Europese, meest Franse, volksdansen; altijd op live gespeelde muziek. Muziekgroepjes die deze dansmelodieën spelen, zijn daarom populair. Dat betekent weer dat instrumenten als viool, harmonica, doedelzak en draailier kunnen rekenen op een groeiende belangstelling. Dansen en spelen, daar draait het om: spansen. De vreselijke term 'Spansen' is een Groningse vinding. Toch dekt het de lading wel want de jongeren die kennismaken met deze hedendaagse versie van volksdansen, pakken al gauw een instrument om de melodieën zelf te kunnen spelen. Vervolgens ontdekken ze dat je toch echt een goede muzikant moet zijn om alle noten ritmisch en met het juiste gevoel, dansbaar te kunnen reproduceren. Dat mag de lol echter niet drukken. Optredens van Bal Folk bandjes gaan dan ook meestal gepaard met de oproep om zelf instrumenten mee te nemen voor de sessie achteraf. De naam 'Bal Folk' is in Nederland het meest in gebruik, naast termen als 'Folkdans', 'Folkbal', 'Spansbal' en het oorspronkelijke 'Bal Populair(e)'. In Vlaanderen spreken ze tegenwoordig over 'Boombal'. Het grote verschil met volksdansen is dat er geen ingewikkelde pasjes vol variaties aan te pas komen. De dansen zijn makkelijk te leren door gewoon mee te doen. Vanuit België veroveren deze bals ons land. Sinds januari zijn er zesentwintig geweest, verspreidt over heel Nederland. Niet allemaal even groot en niet allemaal met hordes dansers, maar toch; er komen steeds meer bals en het aantal liefhebbers stijgt. In België is het een ware disco-rage met veelal tieners die de volle dansvloeren van Gent of Antwerpen bevolken. In Nederland danst een gemêleerd gezelschap , dat vooral afkomstig is uit de volksdans-, folk en volksmuziekwereld. Niet zelden dansten ze voor het eerst op het aanstekelijke festival in Saint-Chartier(Fr). Inmiddels komen daar 40.000 bezoekers op af. Tien jaar geleden waren dat er 10.000. Overdag is er een markt met bouwers van traditionele muziekinstrumenten, opgevrolijkt met cursussen, optredens en veel mooi weer. 's Avonds na het laatste officiële concert barst rond de kerk op verschillende dansvloeren het bal los. Tientallen muzikanten vormen spontane orkesten en laten duizenden mensen zweten op de scottish, wals, jig, bourrée of andro. Wie het wil proberen kan over tien dagen terecht in Enschede of twee dagen later in Drachten. reageer
4 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Zondagsbrom Om half negen klinkt een zwaar gedreun. Het huis trilt ervan. Drommen motoren brommen twee uur lang langs het kanaal in de richting van de WK Superbike. Op de radio klinkt Vroege Vogels. De lichte muziek, poëtische verzen en frisse reportages uit de natuur delven vandaag het onderspit. Terwijl de zonnige zondag uitnodigt voor een wandeling op de hei of een duik in de plas, gaat het TT-circuit voor herrie en stank. Nu is de Superbike natuurlijk geen TT. Op de laatste zaterdag van juni komen honderdduizend racefanaten naar Assen. Nu zullen het er minder zijn, maar vooral 's lands motorrijders weten de Drentse hei vandaag wel te vinden. De organisatie belooft dat de Superbikes Supersnel gaan, Supergaaf zijn en er een Supersfeer rond het circuit hangt. Mijn eigen motor verkocht ik alweer 15 jaar geleden. Het was een BMW R807. Geen racemonster maar een tourmotor. Heel stoer. Geleerd en gehelmd scheurde ik door een groot deel van Europa. Af en toe voegde ik me bij het racevolk. Henk Spaan en Egbert Schreuer vierden internationale successen. Het was een kick om tussen duizenden zwaar dreunende beesten te rijden, zelfs voor een vogelaar die boven alles de stilte prevaleert. Kamperen op de Hondsrug was van april tot september elk weekend vaste prik. De eerste 16 jaar van leven stonden zo aan de basis van mijn liefde voor de natuur. Maar ook de adoratie van de twee- en viertakt monsters stamt uit die tijd. Als kind al, vielen we de dag voor de TT in ons tentje in slaap bij het geronk van motoren. Was de race ten einde zaten we zaterdag aan het eind van de dag bij de weg om ons te vergapen aan die gekleurde tweewielers. Op mijn twaalfde zag ik de TT voor het eerst. Met mijn vader kwamen we fietsend bij het circuit toen de races al in volle gang waren. Ik mocht wel even een blik op het circuit werpen van de kaartverkoper; dat kon toen nog. Op snerpende opgevoerde brommers zag ik bij de 50cc met Angel Nieto rondscheuren. Vijftien jaar later scheurde ik op vrijdagavond zelf met mijn BMW achteraan een groep Duitsers langs onze camping in Papenvoort, op weg naar Assen. De volgende dag zat ik in mijn leren pak met een programmaboekje in de hand te zwaaiend naar Schreuer die net gewonnen had. Wat was het heerlijk om even echt stoer te zijn. Op zondag liep ik weer door het veld. Verrekijker om en opschrijfboekje bij de hand. Vogeltjes kijken en genieten van de stilte. Dat is er vandaag niet bij. Vanaf een uur of vijf zal de lucht zwanger zijn van zware motorgeluiden. Kamperende jongetjes zullen samen met duizenden anderen, in de zon langs de weg zitten te zwaaien en te juichen naar de luidruchtig toeterende motorhelden. En Ik? Ik dans een bourrée, een mazurka of ander volksdansje op de Dwingeloose Heide; tenminste, als ik de muziek kan horen. reageer
3 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Introspectie Om elke dag een stukje te produceren en twee websites up to date te houden, breng ik heel wat uurtjes achter het scherm door. Zo schiet er nogal eens wat bij in. Wie schrijft, kan ondertussen niet opruimen of afwassen. Je kunt niet stofzuigen, de was doen of je bed verschonen. Je komt al helemaal niet toe aan het poetsen van je bolide, het maaien van de groene mat of het leeghalen van de dakgoten. De zonnige zaterdag leent zich daarom bij uitstek om de schade te herstellen. Zo is mijn huis en de directe omgeving ervan, na een paar uurtjes weer toonbaar. Niet zo perfect als bij mijn moeder. Maar ik ben dan ook geen moeder. Terwijl het zweet opdroogt, heb ik weer even tijd voor een stukkie. Vanwaar die drang tot schrijven? Ik vroeg het me af terwijl ik de rust van honderden pissebedden verstoorde, door hun huis van mos en dennennaalden uit de dakgoot te kieperen. Nou is schrijven wel leuker dan schoonmaken. Maar ook lekker wandelen of fietsen, sta ik mezelf slechts zelden toe. Mijn te dikke buik herinnert mij daar dagelijks aan. Sinds vier mei schreef ik zevenenveertig stukjes voor dit weblog. Zoals ik in een eerder verhaaltje al meldde, is de doelstelling vooral mezelf te dwingen om regelmatig te schrijven. Zo onderhoud ik mijn schrijfvaardigheid en snelheid, als de freelancemarkt stokt. Schrijven is echter verslavend. De macht der gewoonte maakt dat ik me pas tevreden voel, wanneer ik een stukkie geschreven heb. Achthonderdzestig mensen namen tot nu toe de moeite om mijn verhaaltjes te lezen. In de vakantiemaand augustus verdubbelde het bezoekersaantal. Reacties krijg ik vooral van vrienden en collega's. Het feit dat mijn schrijfsels ook werkelijk gelezen worden, is enorm stimulerend. De stukjes blijven echter niets meer dan oefeningen, maar ik wil u als lezer niet teleurstellen. Ook voor u moet het lezen van dit bijna dagelijkse blog een gewoonte worden. Zodat pannen en potten uw aanrecht vullen; spinrag als stoffige slingers langs uw muren hangt en het odeur van de wasmand uw huiskamer bereikt. In deze sfeer van verval leest u mijn verhaaltjes zoals ze geschreven zijn. Ik weet niet of deze gedeelde gewoontes uiteindelijk de symbiose tussen schrijver en lezer ten goede komen, maar voorlopig maak ik me daarover nog geen zorgen. Ik ga straks uit eten met een lezeres en morgen uit dansen met een ander. Heerlijk uit, want dat is niet thuis. reageer
2 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. New Orleans Blues Tachtig procent van de stad staat alweer enkele dagen onder water. 50.000 mensen zitten nog steeds opgesloten in hun huizen. Doden drijven in de straten. Ziekenhuizen zijn vol stervende patiënten omdat er geen medicijnen en geen zuurstofapparaten meer zijn. Lijken stapelen zich op. Plunderingen, verkrachtingen en schietpartijen door zwaar bewapende bendes van jonge mannen die door de straten rijden. De opvang van duizenden en duizenden ontaardt in een chaos. Een huilende politiebaas smeekt om hulp omdat agenten sterven in de straten. Hetzij door het geweld, hetzij door verdrinking. Samen met een vertwijfelde burgermeester reageert hij woedend over het gebrek aan actie van de federale overheid. De autoriteiten schieten op onverklaarbare wijze tekort, en niet een beetje. De scènes zijn schokkend. Dit is niet het altijd kwetsbare Azië of Afrika. Niet de eeuwige overstromingen van Bangladesh, niet de ondoorzichtige en dodelijke rebellenoorlog in Nigeria of Congo. We hebben het over New Orleans, een enorme moderne Westerse stad in het grootste en machtigste land ter wereld. Een land dat bol staat van de rampenoefeningen, waar veiligheid tot in het kleinste detail geregeld is. Goed, de storm was ongekend fel, de golven waren hoog en de hoeveelheid regen enorm. Maar dit is een gebied waarin jaarlijks heftige hurricanes ontstaan. Dit is een enorme stad beneden zeeniveau, waarbij alle risico's bekend zijn. Maar het is ook het land dat nauwelijks oog heeft voor de vele arme gemeenschappen, die vooral zwart zijn. En dat probleem komt met deze ramp als een boemerang terug. Het zijn immers vooral deze arme zwarte Amerikanen die nu door het water gevangen zijn. De Burgermeester van New Orleans vraagt zich in een emotioneel interview met CNN vertwijfeld af waarom Bush zo traag reageert. Vooral nadat de president na 11 september 2001 alle macht is gegeven heeft om in tijden van rampspoed snel en zonder autorisatie te reageren. De burgermeester vloekt hoe het toch mogelijk is dat een land dat in no time honderdduizend soldaten en waanzinnig veel materieel dwars door Irak verplaatst, geen adequate hulp van de grond krijgt in eigen land. CNN zendt het interview keer op keer uit. De reporters huilen tranen met tuiten. Het is een zeldzaam dramatische oproep en CNN gebruikt het om de druk op Bush te verhogen. CNN krijgt vaak veel kritiek maar deze keer verdienen de journalisten respect. Dit keer geen nationalistische prietpraat maar een oproep om de zwaar getroffen arme zwarte gemeenschap te helpen. Een dramatische persconferentie van African-American congresleden wordt bijvoorbeeld live uitgezonden. Het is geen onafhankelijke journalistiek. CNN kiest partij; deze keer niet ter meerdere glorie van zichzelf of de autoriteiten. De stokkende gesmoorde stemmen van de reporters en de tranen op hun wangen zijn echt. CNN is in shock en gebruikt de macht van de verslaggeving als pressiemiddel. De slachtoffers hebben er voorlopig natuurlijk niets aan. Er is toenemend gebrek aan water, voedsel, medicijnen, onderdak; er is geen mogelijkheid om mensen te evacueren en doden te bergen: vijf dagen na de hurricane duurt de nachtmerrie in New Orleans voort. Onderhuids brandt het vuur van ongelijkheid en achterstelling van die arme zwarte gemeenschap. Het is nog nèt niet zover dat hardop gezegd wordt dat de trage hulpverlening verband houdt met het feit dat het vooral de armen zijn die nu getroffen zijn. Dat lijkt echter slechts een kwestie van tijd. reageer
1 september 2005 * Ga naar het volgende of vorige verhaal. Sluipmoordenaars 'Katrina spaart New Orleans', kopt de Volkskrant op de voorpagina. De opluchting is wereldwijd wanneer de verwoestende Katrina afbuigt van de voorspelde lijn. Jan Tromp meldt dat het openbare leven weliswaar ontwricht is, maar dat er geen doden gemeld zijn. De stad komt er waarschijnlijk snel weer bovenop. Later op de dag blijkt dat de dame wel de kleine stad Biloxi met de grond gelijk gemaakt heeft. Men spreekt van misschien wel honderd doden. Dan breken alsnog de dijken rond New Orleans. Twee dagen nadat Katrina voorbij raasde, stijgt het water. Op sommige plekken staat het 6 meter hoog. De burgermeester van New Orleans spreekt inmiddels over duizenden doden. De wereldhoofdstad van de Jazz is voor maanden onbewoonbaar. Bush noemt het de grootste natuurramp van de VS ooit. De bizarre en tragische wending van deze ramp is niet de enige ellende. In Irak is het ook weer eens raak. In de oorlog, die de VS ondertussen meer kost dan die in Vietnam, is het deze keer geen autobom, granaat of zelfmoordterrorist die dood en verderf zaait. Nee, het is de angst ervoor. Geen explosief vernietigde in Irak zoveel levens, als de angstschreeuw temidden van vrouwen en kinderen die op pelgrimstocht zijn. Het geschreeuw gaat over een zelfmoordterrorist die in de massa zou rondlopen. In de blinde paniek die er op volgt vallen duizend doden. In het land waar elke dag op elk willekeurig moment, gewelddadige doden te betreuren zijn, regeert de angst. Een dodelijke angst die een overlevingsmechanisme oproept dat letterlijk over lijken gaat. En wij maken ons druk over chirurgen die te weinig ervaring hebben bij operaties. Althans dat wil het nieuwe AD. De eersteling op tabloit formaat heeft dit 'nieuws' groot op de voorpagina staan. Na bladzijden vol flut berichten, staat pas op pagina 17 het nieuws over de dood van de duizend pelgrims. Daaronder is een kort twee koloms stukje geschreven over de ramp in New Orleans. Dat is alles. In de rubriek '2minuten' die de lezer snel op de hoogte moet brengen van het nieuws, staat Amerika helemaal niet genoemd. Het nieuwe AD moet zich diep en diep schamen. Ter vergelijking: 'Duizenden doden door Katrina' kopt de Volkskrant boven een enorme foto uit het rampgebied. Meteen daarnaast, ook groot, het drama in Irak. Beide rampen staan breeduit beschreven op de voorpagina. Binnenin staan talloze follow ups. En zo hoort het. reageer
Ga terug naar boven en lees meer stukjes in het archief. Reageren kan in het gastenboek.